Zelfmanagement voor ouderen met een auditief-visuele beperking: een effectieve aanpak?
Psycholoog en onderzoeker Lieve Roets-Merken doet promotieonderzoek in opdracht van Kalorama
Nederland telt ongeveer 80.000 tachtigplussers die beperkingen ondervinden door slechter zien en horen. Ondanks het gebruik van een hoorapparaat en leeshulpmiddelen. De directe omgeving heeft vaak moeite om de gevolgen van deze beperkingen te herkennen. Het teruggetrokken en passieve gedrag wordt vaak gewijd aan de leeftijd, of beginnende dementie, waardoor isolement en depressie op de loer liggen. Lieve Roets-Merken promoveert aan de Radboud universiteit op haar onderzoek: ‘Zelfmanagement voor ouderen met een auditief-visuele beperking: een effectieve aanpak?’. Dit onderzoek voerde zij uit in opdracht van Kalorama bij de afdeling IQ healthcare van het Radboudumc, binnen het Radboud Institute for Health Sciences. Medewerkers en bewoners van Kalorama, van het verpleeghuis en het Centrum voor doofblinden, werkten actief aan dit onderzoek mee. Een eerste conclusie is dat het zelfmanagementprogramma voor ouderen met deze dubbele beperking succesvol problemen in het dagelijks leven kan oplossen. Dit houdt in dat als je deze ouderen meer in hun eigen kracht zet, naar ze luistert en met ze meedenkt in het zoeken naar oplossingen, ze zich zelfstandiger kunnen redden. Veel van deze ouderen hebben aangeven dat ze behoefte hebben aan meer afstemming en contact met hun omgeving en verzorgenden.
Zelfmanagement ouderen realiseren door de verzorgenden te trainen
Lieve Roets-Merken bezocht ouderen met een dubbele beperking in horen en zien in 30 verzorgingshuizen verspreid over heel Nederland en ontwikkelde een trainingsprogramma voor verzorgenden. Voordat dit trainingsprogramma is ingezet, is dit getest en bijgesteld door bewoners en verzorgenden van Kalorama. Begeleid door het trainingsprogramma gingen verzorgenden met de ouderen in gesprek. Met als doel de ouderen te stimuleren hun problemen te benoemen. Aanvankelijk vonden de verzorgenden in een groot aantal verzorgingshuizen het trainingsprogramma overbodig, aangezien zij dachten goed te weten wat de ouderen nodig hadden. Maar tot hun verbazing reageerden de ouderen opgelucht: eindelijk konden ze delen dat ze bang waren verkeerde medicijnen te krijgen, of dat ze zich schaamden dat ze niet hadden meegekregen dat hun buurvrouw was overleden. Door deze training beseften verzorgenden dat de routinematige zorg de zelfstandigheid van de ouderen wegneemt. Tevens bleek deze nieuwe aanpak effectief om praktische problemen in het dagelijks leven samen op te lossen.
Kalorama actief aan de slag met deze werkwijze
“Kalorama gaat absoluut aan de slag met de bevindingen van dit onderzoek”, vertelt Fieke van Deutekom, bestuurder van Kalorama. “Wij werken nu al op deze manier en willen ook graag andere organisaties hierin ondersteunen. In het voorjaar van 2018 organiseren we een symposium over ouderen met deze dubbele beperking. Dit promotieonderzoek gaat daar een grote rol in spelen.”
Biografie Lieve Roets-Merken
Na haar studie psychologie in Antwerpen stond de carrière van Lieve Roets-Merken in het teken van doofblinde mensen. Zij werkte bij Koninklijke Kentalis en later bij Kalorama. Sinds haar pensionering is zij werkzaam als zelfstandig consulent. Kalorama is bijzonder trots op Lieve Roets-Merken en in het bijzonder op dit promotieonderzoek. Hiermee levert zij een wezenlijke bijdrage aan het welzijn en de kwaliteit van leven van ouderen met een auditief-visuele beperking.
Lieve Roets-Merken promoveert op 13 november 2017 op dit onderzoek. Bent u benieuwd naar het proefschrift, klik dan hier. Bent u benieuwd naar de samenvatting, klik dan hier.